Zeytin Yağı ve Tarihçesi, Zeytin Yağı Çeşitleri
Zeytinyağı Nedir?
Zeytinyağı, taze zeytinin preslenmesiyle elde edilir. Zeytin yetiştirilen bölgelerde, çoğunlukla Türkiye ,Fransa, İtalya ,İspanya, Yunanistan ve Kaliforniya'da üretilen popüler bir yemeklik yağdır. Tadı nedeni ile oldukça değerlidir. Aynı zamanda Akdeniz ve Avrupa mutfaklarında sıklıkla kullanılır. Zeytinyağı, zengin aroması, lezzeti, sağlık yaraları bakımından bilinen ve binlerce yıldır sofralarda yer bulan bitkisel bir yağdır.
Zeytinyağı, Akdeniz diyetinin önemli bir bileşeni ve sağlığa birçok faydası olan besin değeri yüksek bir yağdır.
Zeytinyağı nın Tarihçesi:
Zeytinliklerin en iyi bilindiği Akdeniz'e gitmeden önce, İran, Suriye ve Filistin menşeli 6000 yıl öncesine dayanmaktadır. Tarihsel olarak zeytinyağı, dini törenlerde ve tıpta kullanılmıştır ve birçok kültür için önemli bir besin kaynağı haline gelmiştir.
Zeytinyağı çeşitleri:
Zeytinyağının en çok bilinen 8 çeşidi vardır:
- Naturel (sızma) zeytinyağı: Tam mevsiminde özenle toplanan zeytinlerin silkim yöntemi ile toplanarak 4 saat içerisinde, 27 derecenin altındaki ısılarda birtakım mekanik işlemlerle sıkılmasıyla üretilen daha yoğun aromatik bitkisel yağ çeşitidir.
-Riviera zeytinyağı: Rafine zeytinyağının ısıtılıp kimyasal işlemlerle temizlenmesi ve natürel yağ ile karıştırılmasıyla elde edilir. Tat bakımından sızma zeytinyağı daha aromatiktir, riviera ise hafif bir tada sahiptir.
-Rafine zeytinyağı: Ham zeytinyağının rafine eldilmesiyle elde edilen zeytinyağı türüdür. Serbest yağ asitliği (Oleik asit cinsinden ) % 0,3 gramdan fazla olmamalıdır. Temel yapısını kaybetmemiş ancak duyusal özelliklerini tamamen kaybetmiş bu zeytinyağı sadece sıcak yemeklerde ve kızartmalarda kullnılabilir.
-Taşbaskı Zeytinyağı: Zeytin tanelerinin granit taş değirmenlerde öğütürlerek hamur haline getirilmesi, daha sonra da çullar içerisine koyulan zeytin hamurunun preslenmesiyle elde edilen bir tekniğin ürünüdür.
-Ham Zeytinyağı: Doğal trigliserid yapısında değişikliğe yol açmayan metotlarla rafine edilmeleri sonucu elde edilen ve serbest yağ asitliği oleik asit cinsinden her 100 gramda 0,3 gramdan fazla olamyan yağdır.
-Soğuk Sıkım Zeytinyağı: 27 C 'nin altındaki bir sıcaklıkta ekstrakte edilirse, lezzet ve aroma açısından en yüksek kaliteyi sağlayan, sahip olduğu tüm özellikleri koruyan ve sağlığa daha faydalı olan soğuk sıkım zeytin yağı olarak adlandırılır.
-Organik Zeytinyağı: İçerisinde herhangi bir katkı ve koruyucu ve maddesi bulundurmayan zeytinyağı çeşididir. Tamamen zeytinyağlarının organik koşullarda sıkımı ile elde edilir. Bu yönüyle de zaten vitamin ve mineral bakımından zengindirler.
-Erken Hasat Zeytinyağı: Zeytinlerin henüz tam olgunlaşmadan, yeşil ve taze halde hasat edilerek elde edilen bir tür zeytinyağıdır. Genellikle sonbaharın başlarında toplanır. Daha genç ve olgunlaşmamış zeytinlerden üretilmesinden dolayı daha farklı bir tat ve aromaya sahiptir.
Zeytinyağının Faydaları:
Zeytinyağı diğer yağlara kıyasla sağlıklı yağlardan biri olarak kabul edilmektedir. Zeytinyağı, mucizevi tadı ve yapısı ile dünya mutfaklarında da kendine yer bulmuş, salata sosu,makarna gibi soğuk uygulamalarda karşımıza çıkmış ve kızartma, soteleme, fırınlama işlemlerinde kullanılmıştır.
Sağlıklı yağlar katagorisinde yer alan zeytinyağı hem cilt hem de genel vücut sağlığımız açısından son derece faydalıdır. Halk arasında sıvı altın adıyla da bilinen bu yağı yemeklerinizde kullanabilir ya da içebilirsiniz.
Doğal Zeytinyağı Nasıl Ayırt Edilir?
Doğal zeytinyağının dil ve burnunuzla algılayabileceğiniz 3 özellik vardır; Aroma, Yakıcılık, Burukluk
Aromasını kokladığınız zaman tekrar tekrar koklamak isteyeceğiniz yağdır. Mis gibi zeytin ve eğer gerçekten sokum sıkım yağ ise çimen kokusunu almalısınız.
Yutulurken boğazda yakıcılık hisstemeniz iyidir. Bu yakıcılık zeytinyağını değerli kılan fenollerin hala canlı ve var olduğunun göstergesidir.
Burukluk denildiğinde ise, zeytine özgü burukluğu hissetmeniz gerekir.
Soğuk Sıkım Zeytinyağı Nasıl Anlaşılır?
Soğuk sıkım üretim aşamasında kullanılan bir yöntemdir. Üretim sürecinde kullanılan suyun sıcaklığının 27 C nin altında olduğunu ifade eder. Düşük sıcaklık kullanıldığı için fenol bileşik oranı daha yüksektir. Bu yöntemle miktar olarak daha az zeytinyağı elde edilir.
Soğuk sıkım zeytinyağı her yerde bulabileceğiniz bir ürün değildir çünkü zeytinler soğuk derecelerde sıkıldıkça, zeytin hamurundan zeytinyağının ayrılması azalır bu nedenle de zeytin hamurunda daha fazla yağ kalır. Bunu da çoğu üretici istemez çünkü hamurda yağ kalması demek verimin düşmesi manasına gelir. Gerçek soğuk sıkım zeytinyağları işte bu verim nedeniyle pahalıdır.normalde 4 kilo zeytinden 1 kilo zeytinyağı alacağınıza, 8 kilodan 12 kiloya kadar zeytinden 1 kilo zeytinyağı almış olursunuz. Bu durum maliyeti yükseltmektedir.
Zeytinyağının Saklama Koşulları Nelerdir?
Zeytinyağını kullandıktan sonra hemen ambalajın kapağının sıkıca kapatılması gerekir, her zaman serin ve rutubetsiz ortamda saklanması gerekir.Teneke ambalajların kesinlikle delinerek kullanılmaması gerekir. Güneş ışığından korunup 18-20 C de saklanıp ambalajın kısa süre bile olsa açık bırakılmaması gerekir. Seramik ya da renkli cam kutularda saklanmalıdır.
Türkiye'deki Zeytinyağı Üretim Bölgeleri:
Ülkemizde zeytin ve zeytinyağı üretimi bölgelerini Ege Bölgesi, Marmara Bölgesi , güney kıyıları, Akdeniz Bölgesi ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi olarak sıralanabilir.
Türkiye iklim koşulları ve coğrafi özellikleri bakımından dünya zeytinyağı üretiminde oldukça önemli bir bölgedir.Ülkemizi farklı coğrafi bölgelerinde yetişen zeytin ağaçlarından elde edilen zeytin meyvelerinin bir kısmı sofralık olarak kullanılırken bir kısım da zeytinyağı üretiminde hammadde olarak kullanılmaktadır.
Ülkemizde Zeytinyağı Üretimi :
İhraç ürünlerinden olan zeytinyağı üretimi ülkemizde yıldan yıla değişmektedir.Üretim teknolojisi ,pazarlama politikaları ve diğer üretici ilkeleri üretimdeki artış ve azalışlar ihracatı etkileyen diğer unsurlar olarak göze çarpmaktadır. Ülkemizde zeytin tarımı, genellikle küçük ölçekli alanlarda yapılmakta ve ağaç başına ortalama 12-13 kilogram olacak şekilde verim alınmaktadır. Geleneksel zeytin yetiştiriciliğinde ortalama 1 dekar arazide 20 ile 30 ağaç bulunmaktadır. Zeytinlerden farklı yöntemlerde yağ elde edilmektedir. Yaklaşık 1 ton zeytinden soğuk sıkım yöntemiyle 1 kg zeytin sütü olarak isimlendirilen yağ elde edilmektedir.
Zeytinyağı Üretimi Dünya Sıralamasındaki Yerimiz :
Uluslararası Zeytin Konseyi verilerine göre zeytinyağı üretiminde Türkiye 421.000 ton zeytinyağı, 735.000 ton sofralık zeytin üreterek rekor kırmıştır. Zeytinyağında da İspanya dan sonra dünya ikincisi olduk, sofralık zeytinde de bu rakamlar dünya birinciliği getirdi.
Zeytinyağı Nedir?
Zeytinyağı, taze zeytinin preslenmesiyle elde edilir. Zeytin yetiştirilen bölgelerde, çoğunlukla Türkiye ,Fransa, İtalya ,İspanya, Yunanistan ve Kaliforniya'da üretilen popüler bir yemeklik yağdır. Tadı nedeni ile oldukça değerlidir. Aynı zamanda Akdeniz ve Avrupa mutfaklarında sıklıkla kullanılır. Zeytinyağı, zengin aroması, lezzeti, sağlık yaraları bakımından bilinen ve binlerce yıldır sofralarda yer bulan bitkisel bir yağdır.
Zeytinyağı, Akdeniz diyetinin önemli bir bileşeni ve sağlığa birçok faydası olan besin değeri yüksek bir yağdır.
Zeytinyağı nın Tarihçesi:
Zeytinliklerin en iyi bilindiği Akdeniz'e gitmeden önce, İran, Suriye ve Filistin menşeli 6000 yıl öncesine dayanmaktadır. Tarihsel olarak zeytinyağı, dini törenlerde ve tıpta kullanılmıştır ve birçok kültür için önemli bir besin kaynağı haline gelmiştir.
Zeytinyağı çeşitleri:
Zeytinyağının en çok bilinen 8 çeşidi vardır:
- Naturel (sızma) zeytinyağı: Tam mevsiminde özenle toplanan zeytinlerin silkim yöntemi ile toplanarak 4 saat içerisinde, 27 derecenin altındaki ısılarda birtakım mekanik işlemlerle sıkılmasıyla üretilen daha yoğun aromatik bitkisel yağ çeşitidir.
-Riviera zeytinyağı: Rafine zeytinyağının ısıtılıp kimyasal işlemlerle temizlenmesi ve natürel yağ ile karıştırılmasıyla elde edilir. Tat bakımından sızma zeytinyağı daha aromatiktir, riviera ise hafif bir tada sahiptir.
-Rafine zeytinyağı: Ham zeytinyağının rafine eldilmesiyle elde edilen zeytinyağı türüdür. Serbest yağ asitliği (Oleik asit cinsinden ) % 0,3 gramdan fazla olmamalıdır. Temel yapısını kaybetmemiş ancak duyusal özelliklerini tamamen kaybetmiş bu zeytinyağı sadece sıcak yemeklerde ve kızartmalarda kullnılabilir.
-Taşbaskı Zeytinyağı: Zeytin tanelerinin granit taş değirmenlerde öğütürlerek hamur haline getirilmesi, daha sonra da çullar içerisine koyulan zeytin hamurunun preslenmesiyle elde edilen bir tekniğin ürünüdür.
-Ham Zeytinyağı: Doğal trigliserid yapısında değişikliğe yol açmayan metotlarla rafine edilmeleri sonucu elde edilen ve serbest yağ asitliği oleik asit cinsinden her 100 gramda 0,3 gramdan fazla olamyan yağdır.
-Soğuk Sıkım Zeytinyağı: 27 C 'nin altındaki bir sıcaklıkta ekstrakte edilirse, lezzet ve aroma açısından en yüksek kaliteyi sağlayan, sahip olduğu tüm özellikleri koruyan ve sağlığa daha faydalı olan soğuk sıkım zeytin yağı olarak adlandırılır.
-Organik Zeytinyağı: İçerisinde herhangi bir katkı ve koruyucu ve maddesi bulundurmayan zeytinyağı çeşididir. Tamamen zeytinyağlarının organik koşullarda sıkımı ile elde edilir. Bu yönüyle de zaten vitamin ve mineral bakımından zengindirler.
-Erken Hasat Zeytinyağı: Zeytinlerin henüz tam olgunlaşmadan, yeşil ve taze halde hasat edilerek elde edilen bir tür zeytinyağıdır. Genellikle sonbaharın başlarında toplanır. Daha genç ve olgunlaşmamış zeytinlerden üretilmesinden dolayı daha farklı bir tat ve aromaya sahiptir.
Zeytinyağının Faydaları:
Zeytinyağı diğer yağlara kıyasla sağlıklı yağlardan biri olarak kabul edilmektedir. Zeytinyağı, mucizevi tadı ve yapısı ile dünya mutfaklarında da kendine yer bulmuş, salata sosu,makarna gibi soğuk uygulamalarda karşımıza çıkmış ve kızartma, soteleme, fırınlama işlemlerinde kullanılmıştır.
Sağlıklı yağlar katagorisinde yer alan zeytinyağı hem cilt hem de genel vücut sağlığımız açısından son derece faydalıdır. Halk arasında sıvı altın adıyla da bilinen bu yağı yemeklerinizde kullanabilir ya da içebilirsiniz.
Doğal Zeytinyağı Nasıl Ayırt Edilir?
Doğal zeytinyağının dil ve burnunuzla algılayabileceğiniz 3 özellik vardır; Aroma, Yakıcılık, Burukluk
Aromasını kokladığınız zaman tekrar tekrar koklamak isteyeceğiniz yağdır. Mis gibi zeytin ve eğer gerçekten sokum sıkım yağ ise çimen kokusunu almalısınız.
Yutulurken boğazda yakıcılık hisstemeniz iyidir. Bu yakıcılık zeytinyağını değerli kılan fenollerin hala canlı ve var olduğunun göstergesidir.
Burukluk denildiğinde ise, zeytine özgü burukluğu hissetmeniz gerekir.
Soğuk Sıkım Zeytinyağı Nasıl Anlaşılır?
Soğuk sıkım üretim aşamasında kullanılan bir yöntemdir. Üretim sürecinde kullanılan suyun sıcaklığının 27 C nin altında olduğunu ifade eder. Düşük sıcaklık kullanıldığı için fenol bileşik oranı daha yüksektir. Bu yöntemle miktar olarak daha az zeytinyağı elde edilir.
Soğuk sıkım zeytinyağı her yerde bulabileceğiniz bir ürün değildir çünkü zeytinler soğuk derecelerde sıkıldıkça, zeytin hamurundan zeytinyağının ayrılması azalır bu nedenle de zeytin hamurunda daha fazla yağ kalır. Bunu da çoğu üretici istemez çünkü hamurda yağ kalması demek verimin düşmesi manasına gelir. Gerçek soğuk sıkım zeytinyağları işte bu verim nedeniyle pahalıdır.normalde 4 kilo zeytinden 1 kilo zeytinyağı alacağınıza, 8 kilodan 12 kiloya kadar zeytinden 1 kilo zeytinyağı almış olursunuz. Bu durum maliyeti yükseltmektedir.
Zeytinyağının Saklama Koşulları Nelerdir?
Zeytinyağını kullandıktan sonra hemen ambalajın kapağının sıkıca kapatılması gerekir, her zaman serin ve rutubetsiz ortamda saklanması gerekir.Teneke ambalajların kesinlikle delinerek kullanılmaması gerekir. Güneş ışığından korunup 18-20 C de saklanıp ambalajın kısa süre bile olsa açık bırakılmaması gerekir. Seramik ya da renkli cam kutularda saklanmalıdır.
Türkiye'deki Zeytinyağı Üretim Bölgeleri:
Ülkemizde zeytin ve zeytinyağı üretimi bölgelerini Ege Bölgesi, Marmara Bölgesi , güney kıyıları, Akdeniz Bölgesi ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi olarak sıralanabilir.
Türkiye iklim koşulları ve coğrafi özellikleri bakımından dünya zeytinyağı üretiminde oldukça önemli bir bölgedir.Ülkemizi farklı coğrafi bölgelerinde yetişen zeytin ağaçlarından elde edilen zeytin meyvelerinin bir kısmı sofralık olarak kullanılırken bir kısım da zeytinyağı üretiminde hammadde olarak kullanılmaktadır.
Ülkemizde Zeytinyağı Üretimi :
İhraç ürünlerinden olan zeytinyağı üretimi ülkemizde yıldan yıla değişmektedir.Üretim teknolojisi ,pazarlama politikaları ve diğer üretici ilkeleri üretimdeki artış ve azalışlar ihracatı etkileyen diğer unsurlar olarak göze çarpmaktadır. Ülkemizde zeytin tarımı, genellikle küçük ölçekli alanlarda yapılmakta ve ağaç başına ortalama 12-13 kilogram olacak şekilde verim alınmaktadır. Geleneksel zeytin yetiştiriciliğinde ortalama 1 dekar arazide 20 ile 30 ağaç bulunmaktadır. Zeytinlerden farklı yöntemlerde yağ elde edilmektedir. Yaklaşık 1 ton zeytinden soğuk sıkım yöntemiyle 1 kg zeytin sütü olarak isimlendirilen yağ elde edilmektedir.
Zeytinyağı Üretimi Dünya Sıralamasındaki Yerimiz :
Uluslararası Zeytin Konseyi verilerine göre zeytinyağı üretiminde Türkiye 421.000 ton zeytinyağı, 735.000 ton sofralık zeytin üreterek rekor kırmıştır. Zeytinyağında da İspanya dan sonra dünya ikincisi olduk, sofralık zeytinde de bu rakamlar dünya birinciliği getirdi.